Struktura karlsbadzka
Struktura karlsbadzka to klasyczna struktura pionowa, która pojawia się w wielu różnych debiutach. Przyjrzyjmy się jej bliżej.
Oto, co powinieneś wiedzieć na temat struktury karlsbadzkiej:
- Co to jest struktura karlsbadzka?
- Dlaczego warto znać strukturę karlsbadzką?
- Plany gry w strukturze karlsbadzkiej
- Podsumowanie
Co to jest struktura karlsbadzka?
Choć struktura karlsbadzka może pojawić się w różnych debiutach, najbardziej kojarzy się z wariantem wymiennym w nieprzyjętym gambicie hetmańskim, który powstaje po następujących ruchach: 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.cxd5 exd5 5.Gg5 Ge7 6.e3 c6.
Wspomniany wyżej debiut zyskał szczególną popularność podczas turnieju w Karlsbadzie w 1923 roku i to właśnie stamtąd wywodzi się nazwa omawianej struktury pionowej — „struktury karlsbadzkiej”. Po usunięciu figur z diagramu, możemy zobaczyć sam układ pionów:
Jak widać, obie strony mają po dwie wyspy pionowe, a białe wymieniły swojego piona z linii „c” na czarnego piona z linii „e”, co doprowadziło do powstania półotwartych linii. Białe mają dwa pionki na skrzydle hetmańskim — na a2 i b2, ale przewagą liczebną po tej stronie szachownicy mają czarne, które dysponują trzema pionami — na a7, b7 i c6.
Dlaczego warto znać strukturę karlsbadzką?
Warto znać strukturę karlsbadzką, ponieważ oferuje bogactwo możliwości strategicznych dla obu stron, a ponadto może powstawać w wielu debiutach, m.in. obronie Nimzowitscha, Caro-Kann, skandynawskiej oraz w wielu innych debiutach po 1.d4.
Zobaczmy teraz — z perspektywy czarnych — jak można osiągnąć strukturę karlsbadzką w niektórych z wspomnianych debiutów. W wariancie wymiennym obrony Caro-Kann pojawia się ona po posunięciach: 1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 4.Sf3 Sc6 5.Gd3 Gg4 6.c3 e6:
W tej pozycji czarne ustawiły strukturę karlsbadzką. To właściwie identyczna pozycja jak w wariancie wymiennym w nieprzyjętym gambicie hetmańskim — tyle, że z odwróconymi kolorami. Po usunięciu wszystkich figur z diagramu, ponownie widzimy charakterystyczny układ pionów:
Przyjrzyjmy się teraz jednej z linii w obronie skandynawskiej. Po 1.e4 d5 2.exd5 Hxd5 3.Sc3 Ha5 4.d4 c6 5.Sf3 Sf6 6.Gd2 Gf5 7.Gc4 e6 8.0-0 Hc7 9.Gb3 Gd6 10.He2 0-0 11.Wfe1 Sbd7 12.Wad1 Sb6 13.h3 Sbd5, uzyskujemy znaną pozycję z wariantu z Ha5:
Powyższy układ pionów wygląda nieco inaczej, ale jeśli białe pobiją na d5, a czarne odbiją pionem z c6, wówczas ponownie uzyskamy strukturę karlsbadzką. Oto ta sama pozycja po 14.Sxd5 cxd5 15.c3:
Oto kolejna odsłona struktury karlsbadzkiej — jak widzieliśmy, czarne oddały piona z linii „c” za piona z linii „e” i mają dwa pionki na skrzydle hetmańskim, choć przewaga po tej stronie szachownicy należy do białych, które dysponują trzema pionkami. Jak już wspomnieliśmy, taki układ oferuje ogromne bogactwo możliwości strategicznych i ciekawe plany dla obu stron. Przyjrzyjmy się niektórym z nich.
Plany gry w strukturze karlsbadzkiej
Najbardziej znanym planem w strukturze karlsbadzkiej jest tzw. atak mniejszościowy, czyli sytuacja, w której mniejsza liczba pionów atakuje większy łańcuch pionowy przeciwnika. W strukturze karlsbadzkiej atak ten polega na pchaniu dwóch pionków ze skrzydła hetmańskiego w stronę większości pionowej czarnych.
Celem ataku mniejszościowego jest korzystna zmiana struktury pionowej na skrzydle hetmańskim. Oto klasyczny przykład takiego ataku w wykonaniu byłego mistrza świata Jose Raula Capablanki w partii przeciwko Harry’emu Golombkowi z 1939 roku:
Innym typowym planem w strukturze karlsbadzkiej jest dążenie do przełomu w centrum ruchem e3-e4, zazwyczaj przy wsparciu piona z linii „f”, który wcześniej przesuwa się na pole f3, by wesprzeć pchnięcie piona na e4.
Przełom e3-e4 ma na celu zdobycie przestrzeni w centrum. Poniżej przykład z meczu o mistrzostwo świata z 1993 roku, w którym GM Garry Kasparov pokonał GM-a Nigela Shorta — siła jego dwóch centralnych pionów okazała się tak duża, że Short nie zdołał się jej przeciwstawić:
Innym cenionym planem w tej strukturze pionowej jest tzw. atak Pillsbury’ego, w którym białe ustawiają skoczka na e5, a następnie wspierają go ruchem f2-f4. Plan ten zazwyczaj prowadzi do ataku na skrzydle królewskim. Oto przykład partii w wykonaniu samego Harry’ego Pillsbury’ego, w której przeprowadza błyskotliwy atak po tej stronie szachownicy:
Przedstawione plany to tylko część najpopularniejszych idei związanych ze strukturą karlsbadzką. Możliwości jest oczywiście znacznie więcej, ale jeśli chcesz włączyć do swojego repertuaru debiutowego otwarcie prowadzące do tej struktury, warto zacząć właśnie od omówionych powyżej przykładów.
Podsumowanie
Wiesz już, czym jest struktura karlsbadzka, dlaczego jest ważna, jak można do niej doprowadzić i na czym polegają związane z nią plany! Jeśli chcesz jeszcze bardziej pogłębić swoją wiedzę na temat tej struktury, zachęcamy do obejrzenia znakomitej serii filmików autorstwa GM-a Dejana Bojkova lub innych nagrań dostępnych w bibliotece filmów na Chess.com.
